کبودیهای بی علت برای نوع خاصی از کاهش گلبولهای قرمز خون رایج هستند.
وقتیکه شمار پلاکتها اندکتر از حد عادیست، رویه لختگی خون به خوبی صورت نمیگیرد، که غالبا به خونریزی بیشتر از حد معمول و کبودی منتج میشود کبودیها در نهایت صدمه دیدگی ۱ یا چند رگ خونی بواسطه یک جراحت پوستی شکل میگیرند.
خون از این عروق خونی صدمه دیده به بافت اطراف نشت میکند و سبب تشکیل کبودی میشود.
ولی گهگاه اوقات کبودیها بدون دلیلی مشخص ظاهر میشوند. در این بین، کاهش گلبولهای قرمز خون یکی از موردهایی است که میتواند به کبودی منتج شود.
کبودیهای بی علت برای نوع خاصی از کاهش گلبولهای قرمز خون رایج هستند، که بنام کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک شناخته میشود. کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک یک شرایط پزشکی است که نه فقط بواسطه شمار اندک
گویچههای قرمز، بلکه شمار اندک گلبولهای سفید و پلاکتها تعریف میشود. وقتیکه شمار پلاکتها اندکتر از حد عادیست، رویه لختگی خون به خوبی صورت نمیگیرد، که غالبا به خونریزی بیشتر از حد معمول و کبودی منتج میشود.
کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک بیماری غیر شایعی است و میزان ظهور آن یک تا پنج مورد در میلیون است.
این اختلال دو تیپ سنی دارد یکی در اشخاص برنا بیست تا ۲۵ ساله و یکی هم در افراد با سن بالا (۶۰ تا ۶۵ ساله) دیده میشود.
گسترش آن در مرد و زن یکسان است.
نشانههای کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک، علتهای، و درمان آن
نشانههای کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک
از دیگر علایم و نشانههای کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک میشود به مواردی که در ادامه میآید اشاره کرد:
رنگ پریدگی پوست
ملال و خستگی
سردرد
راش پوستی
سختی نفس
تپش قلب سریع و نامنظم
خونریزی لثه
خونریزی بینی
خونریزی درازمدت از یک بریدگی و غیره
کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک پیشرفت آهستهای طی چند هفته و چند ماه دارد.
گاهی وقتها محتمل است به ناگاه پدیدار شده و حتی زندگی فرد را پیش روی تهدید قرار بگذارد..
کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک احتمال دارد حالت مزمن نیز به خود بگیرد.
علل و دلایل کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک
همانطور که اشاره شد کاهش گلبولهای قرمز خون، علی الخصوص کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک میتواند منجر به تشکیل کبودی شود. ۲ نوع کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک وجود دارند:
کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک اکتسابی
کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک اکتسابی یک اختلال خودایمنی است که با تخریب سلولهای خونی توسط ساختار ایمنی بدن شکل میگیرد.
این نوع از کاهش گلبولهای قرمز خون میتواند در هر سنی شروع شود، و هم مردان و هم خانمها را تحت اثر قرار میدهد.
در حدود ۷۵ درصد موارد، کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک اکتسابی ایدیوپاتیک (نهان زاد) است، به این معنا که علت حقیقی آن نامشخص است.
با این حال، از علتهای محتمل کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک اکتسابی میشود به مواردی که در ادامه میآید اشاره کرد:
پرتو درمانی یا کموتراپی برای درمان بدخیمی
سموم
بیماریهای عفونی مانند سیتومگالوویروس یا اچ آی وی
درمان هایی برای دیگر بیماریهای خودایمنی
بارداری
نشانههای کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک
کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک ارثی
کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک ارثی یک بیماری ژنتیکی است که از پدر و مادر به فرزند انتقال مییابد. این نوع از کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک نسبت به نوع اکتسابی کمتر رایج است، و بطور متداول طی دوره طفولیت تشخیص داده میشود. برخی شرایط پزشکی ارثی که میتوانند به کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک منتج شوند شامل نکتههای زیر هستند:
دیسکراتوزیس کانجنیتا
کاهش گلبولهای قرمز خون فانکونی
کاهش گلبولهای قرمز خون دایموند-بلک فان
نشانگان شواخمن-دایموند.
نوع دیگری از کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک ارثی در میان افراد بزرگسال تشخیص داده میشود.
این نوع که بتازگی کشف شده است، بواسطه تلومرهای کوتاه شکل میگیرد.
آزمایشهای خاص به منظور تشخیص این نوع از کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک نیاز است.
چگونگی درمان کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک
کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک، بدون در نظر داشتن این که ارثی یا اکتسابی باشد، یکی از علل تشکیل کبودی محسوب میگردد و درمان متناسب به منظور کنترل کبودی لازم است.
در دنباله با بعضی از شیوههای درمانی موجود برای کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک بیشتر آشنا میشویم.
تزریق خون
برای کاستن از علایم کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک و کنترل خونریزی، بیشتر تزریق خون لازم است.
باید به این مسأله اشاره داشت که تزریق خون یک شیوه درمانی برای این نوع کاهش گلبولهای قرمز خون شمرده نمیشود.
این اقدام تنها تسلی موقت نشانههای را بهمراه دارد.
تزریق خون بطور رایج شامل انتقال پلاکتها یا گلبولهای سرخ خون میشود.
تزریق گلبولهای سرخ خون شمار آنها را در گردش خون فرد افزایش میدهد، در وضعی که تزریق پلاکتها به جلوگیری از خونریزی بیشتر از حد معمول یاری میکند.
در حالت کلی، هنگامی که شمار موارد تزریق خون به یک فرد مطرح میگردد، هیچ محدودیتی وجود ندارد.
با این حال، تزریق خون دارای پیامدهای جانبی و اثرات ویژه به خود است.
بعد از چند تزریق گلبولهای سرخ خون، گردهمایی آهن در بدن آدم رخ میدهد، که به اندامهای حیاتی زیان میزند.
علاوه بر این، بدن آدم احتمال دارد پادتن هایی را علیه گلبولهای سرخ خون پخش کند، که از کارایی آنها میکاهد.
استفاده منظم از سرکوب کنندههای دستگاه ایمنی از این وضعیت جلوگیری خواهد کرد.
پیوند سلولهای بنیادی
در مواد کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک شدید، پیوند سلولهای بنیادی تنها گزینه برای علاج موفق محسوب میشود.
پیوند سلولهای بنیادی بطور معمول به عنوان پیوند مغز استخوان شناخته میشود.
این شیوه درمانی بیشتر برای بیماران برنا و تندرست و سالم پسندیده است.
یک اهداکننده سازگار نیاز است، که بطور رایج خواهر یا برادر فرد بیمار است.
دلیل کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک
همانند شیوههای درمانی دیگر، پیوند سلولهای بنیادی دارای خطرات و پیامدهای جانبی خاص خود است.
همواره احتمال پس زدن پیوند توسط بدن وجود دارد، که به تشکیل عارضههای تهدیدکننده زندگی فرد منتج میشود.
سرکوب کنندههای ساختار ایمنی بدن
داروهای سرکوب کننده ساختار ایمنی بدن برای بیمارانی که قادر نیستند پیوند مغز استخوان انجام دهند و برای افرادی که به کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک ناشی از اختلالهای خودایمنی گرفتارند، لازم است.
داروهای سرکوب کننده دستگاه ایمنی فعالیت دستگاه ایمنی را مهار میکنند، که به مغز استخوان اجازه احیای تندتر و ایجاد سلولهای خونی تازه را خواهد داد.
هنگامی که مصرف این داروها متوقف شود، احتمال بازگشت کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک وجود دارد.
محرکهای مغز استخوان
انواع خاصی از داروها مانند اپوئتین آلفا، فیلگراستیم، و غیره محتمل است به تحریک مغز استخوان به منظور تولید سلولهای خونی جدید کمک کنند.
آنتی بایوتیک ها و ضد ویروسها
کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک دستگاه ایمنی فرد بیمار را تضعیف خواهد کرد.
این به معنی آن است که فرد در مقابل عفونتهای باکتریایی و ویروسی زیان پذیرتر خواهید بود.
به این جهت، آنتی بایوتیک ها و ضد ویروسهای مختلف بیشتر توسط دکتر تجویز میشوند.
درمانهای دیگر
در حالتی که کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک بواسطه کموتراپی یا پرتودرمانی برای درمان بدخیمی شکل گرفته باشد، هنگامی که این شیوههای درمانی انتها یابند، کاهش گلبولهای قرمز خون التیام و بهبود خواهد یافت.
چنانچه بارداری علت کاهش گلبولهای قرمز خون آپلاستیک است، با انتها این دوره، کاهش گلبولهای قرمز خون نیز بهبود میابد. چنانچه بعد از تولد نوزاد هیچ بهبودی در این وضعیت مشاهده نشد، استفاده از دارو های دیگر با تجویز دکتر متخصص نیاز خواهد بود.