فواید مدفوع انسانها

نگاهی به دواهایی که ازمدفوع آدم ایجاد می‌شوند.

فواید مدفوع آدم

سِرِس یکی از نخستین استارتاپ هایی محسوب میشود که قصد دارد با ارائه شیوه‌های درمانی مبتنی بر تغییر این میکروبیوم به اصلاح اکوسیستم گوارشی و رویارویی با مریضی‌ها بپردازد.

این شرکت سال پیش سهام خود را به صورت همگانی عرضه کرد و به مبلغ ۱۳۳ ۷ میلیون دلار ارزش گذاری شد.

اقبال سهام همگانی سِرِس، رویه توسعه نخستین داروی آن‌ها را سرعت بخشید؛ مجموعه‌ای از میکروب‌ها که از مدفوع آدم بدست آمده با اتانول شسته و پاک سازی شده و نهایتا به صورت فشرده در قالب قرص عرضه می‌شوند.

متخصصین از اصلاح پیوند میکربیوم مدفوع (fecal microbiota transplant) یا FMT برای عملیات انتقال محتویات روده از یک فرد به دیگری استفاده میکنند و انتظار می‌رود درمان خوردنی سِرِس در این مورد تاثیر معجزه آسا داشته باشد. یکی از کشنده‌ترین عفونت‌های روده آدم که بوسیله باکتری کلوستریدیوم دیفیسیل (Clostridum difficile) بوجود میآید، «انتروکولیست با غشای کاذب» نام دارد که درمان آنتی بایوتیک نیز روی آن نتیجه بخش نیست. این پیامد در افرادی ایجاد میشود که بخاطر استفاده شدید از آنتی بایوتیک ، بخش اعظم باکتری‌های دستگاه گوارش خود را از دست داده اند.

آزمایشات نخستین نشان دادند شیوه درمانی سِرِس، عفوت C Diff را در ۹۷ درصد موارد از میان میبرد، نتیجه‌ای که کمپانی‌های داروسازی حتی در حین خواب هم نمی‌دیدند.

این استارتاپ درخواست تاییدیه این شیوه درمانی را به سازمان خوراک و داروی آمریکا (FDA) ارسال کرد و بنابراین نخستین شرکت فعال در زمینه درمان هدفمند اختلالات گوارشی محسوب میشود.

از C Diff گرفته تا بیماری کرون.

چند هفته بعد، این کمپانی برآیند آزمایشات مرحله دوم خود را اعلام کرد: عفونت تقریبا نصفی از مریض‌ها به C Diff مجدد عود کرده بود.

یعنی از نظر آماری شیوه درمانی سِرِس تفاوت چندانی با حالت طبیعی نداشت.

شاید بتوان گفت نخستین قرص مدفوع با شکست مواجه شده است.

فواید دارویی مدفوع آدم

مدفوع فراوری نشده.

در بازه کوتاه از مقر اساسی سِرِس، بزرگ‌ترین بانک مدفوع دنیا بنام Open Biome قرار گرفته است.

محققان این مرکز نیز سعی دارند تا عفونت C Diff را درمان کنند، با این فرق که محصول آن‌ها به مدت چندین سال مورد کاربرد قرار گرفته است.

Open Biome به تاثیر قدرتمند مدفوع خالص و فرآوری نشده اعتقاد دارد.

هر ماه صدها نفر داوطلب به صورت ناشناس، بسته هایی حاوی مدفوع خود را در اختیار این بانک قرار میدهند و متخصصین به توزین و درجه بندی هر نمونه بر اساس «مقیاس مدفوع بریستول (Bristol stool scale) می‌پردازند.

در مرحله بعد محلول آب نمک به محتویات بسته افزوده شده و ترکیب حاصل منجمد میشود تا برای طبیبان و محققین سرتاسر آمریکا ارسال شود.

از زمان تاسیس Open Biome در سال ۲۰۱۲، این فرایند ساده و داوطلبانه اهدای مدفوع توانسته بیشتر از ۱۵ هزار مورد مبتلا شدن به C Diff را علاج کند.

شیوه تحویل دارو به جسم فرد بیمار بهیچوجه اهمیت ندارد؛ تنقیه، کولونوسکوپی، کپسول خوردنی حاوی مدفوع فشرده و منجمد، همگی در معالجه بیماری فوق موفق هستند ولی مصرف مجدد محتویات روده به یکی از چالش‌های نهادهای رگولاتوری تبدیل شده است.

بنا به نظر متخصصین FDA و البته عقل سلیم، روش Open Biome تنها راهکاری کوتاه مدت خواهد بود تا وقتیکه روش نیکوتری ابداع شود.

گرچه اهدا کنندگان مدفوع از دید بیماری‌های پرخطر مورد ارزیابی و غربالگری قرار میگیرند ولی هیچ آزمایشی قادر نیست همه چیز را تضمین کند.

هم چنین فقط امکان وجود باکتری هایی نظیر E coli در نمونه‌های اهدایی، سلامت بیماران را به مخاطره نمی‌اندازد، بلکه ساختار باکتریایی بیگانه به تنهایی می‌تواند دردسرآفرین باشد چون میکروارگانیسم‌های دستگاه گوارش دو فرد توانایی دارند تا نود درصد با همدیگر تفاوت داشته باشند.

بهمین علت در سال ۲۰۱۳ سازمان خوراک و داروی آمریکا پیوندهای مدفوع را در دسته دارویی قرار داد و آتیه Open Biome را در هاله‌ای از ابهام فرو برد.

گرچه بانک مدفوع همچنان به فعالیت خود ادامه میدهد ولی توسعه شیوه‌های ایمن‌تر به نابودی آن‌ها منتج خواهد شد.

در همین گیر و دار، سِرِس فرصتی یافت تا Open Biome را شکست دهد چون ظاهرا توانسته بود مجموعه میکروب‌های دستگاه گوارشی که به رویارویی با C Diff می‌پردازند را شناسایی کند.

بنابراین برخلاف Open Biome که مدفوع کامل را تحویل می‌دهد و مطمئن است قسمتی از آن به یاری فرد بیمار خواهند آمد، سِرِس از راهکاری مطمئن‌تر و سازگارتر با قواعد رگولاتوری استفاده میکند.

معجزات درمانی مدفوع

طبق اطلاعات محدودی که از سِرِس بدست آمده، حیات باکتری‌های C Diff به برخی اسیدهای صفراوی خاص در روده وابسته است که هر چه تغذیه بیشتری داشته باشند، عفونت روده نیز وخیم‌تر خواهد شد.

از طرفی، باکتری‌های سودمند دیگری نیز در روده حضور دارند که از همین اسیدها تغذیه میکنند.

بنابراین افزودن جمعیت زیادی از باکتری‌های مفید می‌تواند رقابت در روده را بنفع آن‌ها و به ضرر C Diff تغییر بدهد.

سِرِس با اخذ مدفوع از اهدا کنندگان تندرست و سالم و کاهش شمار کل میکروارگانیسم‌ها به حدود ۵۰ دسته خاص هاگ زا و نهایتا افزودن اتانول به منظور رفع هرنوع پاتوژن دیگر، قرص مدفوعی را ایجاد کرد که حتی FDA هم از آن رضایت داشت.دیل گردینگ اپیدمیولوژیستی که از سال ۱۹۸۰ میلادی روی C Diff تحقیق کرده می‌گوید در اول همه نسبت به کارکرد تاثیرگذار باکتری‌های هاگ زا بسیار شگفت زده بودند ولی پس از اینکه آزمایشات ثانویه سِرِس نتیجه ناامیدکننده‌ای را حاصل کرد، طرح فوق به کلی زیر پرسش رفت.

در حقیقت به عقیده گردینگ، سِرِس با کشف خود تمام حوزه درمانی مبتنی بر میکروبیوم را متحول ساخت.

طبیبان به انرژی خارق العاده مدفوع پی بردند ولی تصور کردند توانایی دارند آن را بطور کامل در کنترل بگیرند.

آن‌ها مطمئن هستند تئوری سِرِس نتیجه خواهد داد، فقط هم اکنون باکتری‌های اشتباهی را به منظور تولید محصول گزینش و انتخاب کرده اند.

برآیند بالینی

کالین کلی یکی از نخستین متخصصین گوارش بود که در سال ۲۰۰۸ راهکاری پیوند میکروبیوم مدفوع را در آمریکا به کار گرفت.

او در جریان تحقیقاتش به پیامدهای جانبی عجیبی برخورد کرد.

به عنوان نمونه یکی از بیمارانش که به C Diff مبتلا بود، از بیماری آلوپسی همگانی نیز رنج می‌برد.

این فرد بیمار از ۱۶ سالگی هیچ مویی در بدن نداشت و حتی ابروهایش را نیز از دست داده بود ولی زمانی که بخاطر بیماری گوارشی با بکارگیری مدفوع خواهرش تحت مداوا قرار گرفت، رشد مو ‌های بدنش نیز از سر گرفته شد.

هنگامی که «کلی» برآیند را با همکارش در میان گذاشت متوجه شد که یکی دیگر از بیماران با پیشینه شبیه نیز رشد مجدد مو را تجربه کرده است.

دو دکتر متخصص بطور کامل مبهوت شدند ولی به منابع مکفی برای تجزیه و تحلیل میکربیوم دو فرد بیمار دسترسی نداشتند.با وجود این بعد از آن نمونه‌های متعددی از این شرایط مشاهده شد و متخصصین دریافتند اثرات درمانی میکربیوم گوارشی آدم به بیماریهای روده محدود نمی‌شود. برخی بیماران بعد از درمان با تغییرات چشمگیر وزن مواجه شدند و افسردگی برخی دیگر نیز درمان شد ولی علت این برآیند همچنان ناشناخته مانده است.

به همین سبب چند ماه قبل موسسه ملی سلامت آمریکا برای نخستین بار بودجه‌ای را به مرکز ثبت پیوند مدفوع اختصاص داد.

در این مرکز، وضعیت میکروبیوم گوارشی هزاران فرد بیمار، پیش و پس از انجام پیوند مدفوع در ساختار ثبت میشود تا متخصصین درک نیکوتری از تغییرات متعاقب از عملیات فوق بیابند. و افزون بر شناخت میکروارگانیسم‌های مقابله کننده با C Diff علت بروز پیامدهای جانبی را نیز بشناسند.

معجزه مدفوع آدم

چنانچه «کلی» به چنین مرکزی دسترسی داشت، می‌توانست نوعی راهکار درمانی میکروبیوم اختصاصی و هدفمند را ابداع کند که رشد مجدد مو در افراد مبتلا شده به آلوپسی را میسر می‌ساخت.

اندکی دورتر از مقر سِرِس، استارت آپ دیگری در حوزه میکروبیوم به نمام ودانتا بایوساینسز (Vedanta Biosciences) قرار دارد.

شاید بتوان گفت این قسمت از ماساچوست زیادترین حجم مدفوع انسانی در کل آمریکا را در اختیار دارد.

شرکت ودانتا تا به امروز برآیند ضد و نقیضی ارائه کرده و گرچه هنوز با مدفوع کامل سروکار دارد ولی بدنبال شیوه‌های سالم‌تری برای عرضه محصول می‌گردد.

در آزمایشگاه‌های مجهز ودانتا ربات‌های ویژه به ارزیابی نمونه محتویات روده از سرتاسر دنیا مشغولند تا گونه‌های خاص باکتری را شناسایی کرده و آن‌ها را تکثیر کنند.

بعد الگوریتم‌های خاص بدنبال رابطه مابین مریضی‌ها و باکتری‌های خاص می‌گردند تا نهایتا معلوم شود از کدام گونه میکروارگانیسم میتوان برای درمان چه بیماریهایی استفاده کرد.

درل واقع مرکز تحقیقاتی پیشرفته ودانتا با بکارگیری ربات‌ها برای تربیت میکروب‌ها و باکتری‌های مفید بر اساس اطلاعات موجود و بی احتیاج به مدفوع بیشتر یا دخالت آدم می‌تواند تمام مزیت‌های این شیوه درمانی را در قالبی ایمن و استریل ارائه کند.

تحقیقاتی از این دست می‌تواند درمان‌های مبتنی بر میکروبیوم را متحول سازد و شرکت‌های متعددی با اتخاذ این رویکرد، تجزیه و تحلیل دقیق برآیند آزمایشات سِرِس، پیگیری وضعیت بیماریان Open Biome و دستیابی به پایگاه داده رو به رشد مو سسه ملی سلامت، میتوانند به محصولات و دواهایی هدفمند در این حوزه دست یابند.