تفسیر آزمایش خون

ده نکته بررسی خون که دکتر به شما نخواهد گفت

بررسی خون یک رویه مرتبط به علوم آزمایشگاهی است که بر روی یک نمونه خونی گرفته شده از تیره رگ، سرخ رگ و یا مویرگ انجام میشود.

به چند بررسی خون مرتبط به هم یک پانل می‌گویند.

بررسی خون غالبا در بهداشت و مداوا برای گزینش وضعیت فیزیولوژیک و بیوشیمیایی، مانند بیماری، میزان مواد معدنی، اثر بخش بودن دارویی، و کارکرد اندام درونی بدن استفاده میشود.

نمونه پانل‌های خون بالینی همواره شامل یک پانل متابولیک پایه یا شمارش کامل خون هستند.

بررسی خون هم چنین در آزمایش مواد روانگردان به منظور تشخیص سوء مصرف مواد روانگردان بکار می‌رود.

یک بررسی خون عادی، آزمایش CBC یا شمارش کامل سلول‌های خونی نام دارد و گلبول‌های سفید و سرخ خون و سطح هموگلوبین و دیگر ترکیبات خونی را مقدار می‌گیرد. این تست قابلیت تشخیص کاهش گلبول‌های قرمز خون ، عفونت و حتی سرطان خون را دارد.
یکی دیگر از آزمایش‌های معمول خون پانل متابولیک پایه است و کارکرد قلب، کلیه و کبد را با بررسی گلوکز خون، کلسیم و سطح الکترولیت‌های بدن ارزیابی میکند. به منظور وارسی احتمال بیماریهای قلبی ، شاید احتیاج به پانل لیپوپروتئین خواهید داشت تا سطح چربی‌های خون مانند چربی خون خوب (HDL) و نامطلوب (LDL) و‌تری گلیسیرید را مقدار بگیرد.
درک کامل برگه بررسی خون کمک تان میکند در زمینه سبک و شیوه زندگی و برنامه غذایی خود تصمیمات نیکوتری بگیرید. در اینجا به ۱۰ نکته در زمینه نتیجه بررسی خون اشاره میکنیم که دکتر به شما نخواهد گفت، مگر زمانی که از او پرسش کنید.

۱-خبر‌های پسندیده بررسی خون چیست؟

بررسی خون روزمره عموما به منظور وارسی مشکلات سلامت داده میشود، بنا بر این اگر CBC، شیمی خون و برآیند. کلسترول در دامنه طبیعی باشند، دکتر متخصص چیزی به شما نخواهد گفت.

ولی حتی چنانچه این مقادیر نرمال باشند قطعا در این مورد با دکتر مشاوره نمایید.

از دکتر بپرسید آیا این مقادیر نسبت به آزمایش قبلی تغییری کرده است و این تغییرات چه میزان بوده است.

بررسی خون

۲-عبارت «نرمال» برای خانمها با مردان احتمال دارد متفاوت باشد.

چنانچه نتیجه بررسی خون خود را با فردی از غیر همجنس سنجش کنید، تفاوت‌ها را خواهید دید. به عنوان نمونه میزان طبیعی گلبول قرمز در نمونه شمارش کامل خون برای آقایان بین پنج تا شش میلیون در میکرولیتر و برای خانم‌ها بین چهار تا پنج میلیون است.

۳-عبارت «نرمال» در سالهای مختلف احتمال دارد متفاوت باشد یا نباشد.

در بعضی آزمایش‌ها مانند آزمایش هموگلوبین، نرمال بودن نتیجه به سن وابسته است. به عنوان نمونه در اطفال سطح هموگلوبین باید بین ۱۱ تا ۱۳ گرم بر دسی لیتر (g/dl) باشد، در حالیکه در آقایان این اندازه بین ۱۴ تا ۱۷ و در خانم‌ها بین دوازده تا ۱۵ g/dl است.

ولی در آزمایش‌های دیگر مانند کلسترول LDL میزان اندک‌تر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر (mg/dl) صرف نظر از سن، میزانی بهینه است.

بهمین دلیل می‌گویند سن و سایرعوامل خطرآفرین بیماری قلبی در شیوه برخورد دکتر متخصص با مریض گرفتار و مبتلا به سطح بالای کلسترول LDL تاثیرگذار است.

چنانچه مرد بالای چهل و پنج سال یا زن بالای ۵۵ سال گرفتار بیماری قلبی یا دیابت باشد، دکتر به او توصیه میکند چنانچه کلسترول LDL او بالای ۱۰۰ mg/dl است با ملاحظه نکاتی آن را پایین بیاورد.

۴-اگر نتیجه آزمایشی مثبت بود لزوما خبر خوشحال کننده‌ای نیست.

برخی آزمایش‌های خون با جستجوی نشانگرهای مولکولی در نمونه خون بدنبال مریضی‌ها می‌گردند. به عنوان مثال تست کاهش گلبول‌های قرمز خون داسی شکل، تست اچ آی وی ، تست هپاتیت C و تست ژن BRCA۱ یا BRCA۲ برای سنجش خطر سرطان سینه و تخمدان

چنانچه در تست، نشانگر بیماری مورد نظر (DNA، پادتن یا پروتئین) دیده شود پاسخ مثبت خواهد بود.

در این موارد نتیجه مثبت آزمایش به این معنی است که شما مبتلا به آن اختلال یا بیماری می‌باشید یا در زمینه بیماریهای عفونی نشان میدهد قبلا در مواجه با عفونت قرار گرفته اید.

بررسی خون wbc

۵-نتیجه آزمایش منفی، بطور معمول خبر خوبیست.

در بررسی خون، منفی بودن به معنی نامطلوب بودن نیست.

بررسی خون منفی به این معنی است که تست مورد نظر، نشانگر بیماری یا عامل خطرسازی را که به دنبالش بود پیدا نکرده است.

وقتی برای یک بیماری میکروبی بررسی خون می‌دهید، به عنوان مثال تست اینترفرون گاما برای سل، اخذ نتیجه منفی خبر خوبیست، یعنی در تست نشانی از عفونت دیده نشده است.

۶-ممکن است نتیجه آزمایش اشتباها مثبت باشد.

نخستین آزمایش غربالگری برای یک بیماری بیشتر بایست با آزمایش دومی تایید شود.

باید از آزمایش‌های مشخص‌تری برای یافتن برآیند دقیق و معنا دار استفاده کرد.

نمونه‌ای از این آزمایش‌ها تست سریع اچ آی وی است که غالبا دقت لازم را داراست ولی ندرتا محتمل است به اشتباه مثبت اعلام شود. باید تست‌های خاصی انجام دهید که میزان پادتن‌ها را مقدار گیری نماید، چون امکان دارد فردی گرفتار بیماری‌های دستگاه ایمنی (مثل روماتوئید آرتریت یا میلوم مالتیپل) باشد و بدن او ایجاد آنتی بادی هایی کند که با برآیند تست تداخل ایجاد نماید.

۷-ممکن است نتیجه آزمایش اشتباها منفی باشد.

گاهی وقتها تست، علائم بیماری را پیدا نمی‌کند، حتی چنانچه در حقیقت به آن گرفتار باشید. به عنوان نمونه چنانچه بررسی خون هپاتیت C بدهید و نتیجه منفی باشد، ولی ظرف چند ماه گذشته در مواجه با این ویروس قرار گرفته باشید، محتمل است به عفونت مبتلا شده باشید ولی مشخص نشود. بطور شبیه چنانچه ظرف هفته‌های اول تماس با عفونت، تست بیماری لایم داده باشید احتمال منفی شدن نتیجه آزمایش بالاست زیرا بدن هنوز پادتن ایجاد نکرده است.

۸-اعتبار آزمایش‌ها از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متمایز است.

تکنیسن‌های آزمایشگاه برآیند آزمایش خونتان را با مقادیر نرمال آزمایشگاه خود می‌سنجند.

محدوده نرمال هر آیتم در هر آزمایشگاه با عنایت به برآیند گرفته شده از مراجعه کنندگان به آن آزمایشگاه گزینش میشود.

سازمان خوراک و دارو می‌گوید این محدوده نرمال احتمال دارد با محدوده نرمال آزمایشگاه دیگر متفاوت باشد.

پس چنانچه گزارش بررسی خون قبلی شما با بعدی متفاوت بود شگفت زده نشوید، احتمال دارد این فرق به آزمایشگاه مرتبط باشد.

۹-دریافت برآیند غیر نرمال احتمال دارد نمایانگر بیماری نباشد.

احتمال دارد نتیجه یک تست خارج از محدوده نرمال باشد ولی این لزوما به این معنا نیست که بیماری یا اختلالی دارید.

محتمل است به علت‌های دیگری این برآیند خارج از محدوده باشد.

چنانچه تست قند پلاسمای ناشتا داده باشید و پیش از آزمایش چیزی خورده باشید یا شب قبل داروی خاص یا الکل مصرف کرده باشید، نتیجه آزمایش می‌تواند خارج از محدوده نرمال قرار گیرد، ولی این موضوع نشانه بیماری نیست.

برای پرهیز از این دشواریها مناسب‌تر است پیش از انجام آزمایش با دکتر مشاوره نمایید و از اینکه باید آمادگی مخصوصی برای بررسی خون داشته باشید، اطلاع پیدا کنید.

۱۰-امکان اشتباه هست.

علی رغم این که ندرتا احتمال دارد نمونه‌های فردی با فرد دیگر اشتباه شود ولی امکان چنین اشتباهاتی هست.

اینکه چگونه نمونه‌های خون پیش از آنالیز حفاظت می‌شوند نیز میتواند روی کیفیت برآیند تاثیر گذار باشد.

به عنوان نمونه چنانچه نمونه‌ها در ظرف اشتباهی گذاشته شود، وول دادن آن‌ها درست نباشد یا برای مدت زمانی زیاد در درجه حرارت ناپسند حفاظت شوند برآیند، خطاهایی خواهند داشت.

پیش از آزمایش دادن بایست به چه نکاتی توجه کنیم؟

قبل از وارد شدن به آزمایشگاه و انجام آزمایش بایست به چه نکاتی توجه کنیم؟

بیشتر از شصت درصد خطاهای آزمایشگاهی، مرتبط به مرحله قبل از آزمایش است و چنانچه نمونه‌ای ناپسند باشد، با بهترین دستگاه‌ها و کارکشته‌ترین کارکنان هم نمی‌توان از آن نمونه، نتیجه درستی به دست آورد.

برا این، آزمایش دهنده بایست با شرایط و آمادگی کامل به آزمایشگاه بیاید و «شرایط واجب و ضروری برای نمونه گیری» را داشته باشد.

منظورتان از «شرایط لازم» چیست؟

در آزمایش‌های مختلف، این وضعیت، متمایز است.

در بعضی آزمایش‌ها باید قبل از نمونه گیری زمانی خوراک مصرف نشود تا سطح قند و چربی در خون افزایش نیابد و مداخله‌ای در نهایت آزمایش ایجاد نگردد؛ به عنوان مثال برای آزمایش چربیباید دوازده تا ۱۴ ساعت ناشتا بود و برای آزمایش قند ۸ تا ۱۶ ساعت و آزمایش آهن دوازده ساعت.

ملاحظه ناشتایی یعنی اینکه آزمایش دهنده یک غذای سبک و کم روغن مصرف کند و تا زمان نمونه گیری (مثلا دوازده ساعت پیش از آزمایش چربی خون ) از مصرف هرنوع ماده خوردنی و دخانیات اجتناب کند، ولی استفاده از آب منعی ندارد.

قبل از آزمایش آهن نیز باید مدت ۴۸ ساعت از مصرف ویتامین ب۱۲، داروها و مکمل‌های آهن دار اجتناب کرد.

تقریبا هیچ آزمایشی نیست که از ۱ یا چند دارو تاثیر نگیرد.

مصرف آنتی بایوتیک ‌ها سبب منفی شدن پاسخ آزمایش‌های کشت باکتری و جستجوی انگل در مدفوع میشود.

چنانچه فرد آزمایش دهنده هرنوع دارویی استفاده میکند، بایست به آزمایشگاه بگوید.

آزمایشگاه، تاثیر داروها بر آزمایش‌های فرد بیمار را وارسی میکند و در صورتیکه بر آزمایش‌ها اثر داشته باشد، احتمال دارد تصمیم بگیرد نمونه گیری را تا چند روز پس از انتها و پایان استفاده از دارو عقب بیندازد، یا اینکه بعد از مشاوره با دکتر متخصص، از فرد بیمار بخواهد که دارو را قطع کند، یا تاثیر داروهای مصرف شده را بر نتیجه آزمایش‌ها برای دکتر متخصص گزارش کند.

نکته دیگر درباره اشخاص دیابت ی است که برای آغاز ناشتایی باید رژیمی مطابق با دستور دکتر متخصص داشته باشند.

بررسی خون tsh

پرتکرارترین آزمایش‌ها در کشورمان چه هستند؟

آزمایش‌های قند موجود در خون ، چربی‌ها، اوره، کراتینین، شمارش گلبول‌های خونی، آزمایش ادرار، مدفوع و خون مخفی و در خانمها آزمایش بارداری از زیادترین آزمایش‌ها در کشور هستند.

چرا گاهی با وجود ملاحظه شرایط واجب و ضروری آزمایش توسط فرد بیمار، باز هم احتیاج به تکرار آزمایش از سوی آزمایشگاه وجود دارد؟

یکی از موردهای، هنگامی است که برآیند حاصل از آزمایش در محدوده هایی است که به شیوه قطعی نمی‌توان آن‌ها را طبیعی یا غیرطبیعی دانست.

مورد دیگر آن است که با برآیند غیرطبیعی در افرادی روبه رو شویم که پیشینه پیشین ندارند. در این موارد نیز آزمایشگاه باید نمونه جدید بگیرد و گهگاه نیز آزمایشگاه در درستی نتیجه حاصل شک میکند و آزمایش را تکرار میکند.