پمپ درد چیست وکاربرد آن درعمل سزارین
شاید شاما هم تجربه اعمال جراحی را داشته باشید و میدانید که استفاده از قرصهای مسکن همواره قادر نیستند به خوبی درد پس از عمل را کمتر کنند. همین موضوع سبب شده متخصصان بیهوشی و دردشناسی روزانه در سعی باشند تا راههای موثرتری را به منظور کاستن از درد ارائه دهند که یکی از این شیوه‌های جدید بکارگیری پمپ درد است. ولی این پمپ چگونه به جسم وصل میشود و چه میزان در کاستن از درد تاثیرگذار است؟ دکتر بدیع الزمان رادپی، متخصص بیهوشی و دانشیار دانشگاه پزشکی بهشتی بشما در این مورد تشریح میکند.
چگونه درد را کنترل میکند؟
داروهای مسکن در گذشته بطور معمول به صورت خوردنی یا تزریقی برای بیماران تجویز می‌شدند ولی این کار دو اشکال داشت اول اینکه گزینش دوز داروی مورد احتیاج برای هر فرد بیمار مشکل بود و مسئله دوم مدت زمان فاصله میان مصرف این داروها بود یعنی یک دارو به بیمار داده می‌شد و در بازه چند ساعت بعد وقتی درد مجدد آغاز می‌شد دوز بعدی به بیمار تزریق می‌شد.
نتیجتا درد مریض در فواصل زمانی بین مصرف این داروها استمرار پیدا می‌کرد و به خوبی کنترل نمی‌شد.
پمپ‌های درد بدین منظور ایجاد شدند که با تزریق یکسره دارو شرایطی را ایجاد نمایند. تا فرد بیمار در طی زمان واجب و ضروری بی درد باشد.
این دستگاه‌ها بیشتر برای بیماران پس از اعمال جراحی به کار می‌روند ولی موارد استفاده دیگری هم دارند.
کدام نوع دقیق‌تر است؟
پمپ درد ۲ نوع کلی دارد؛ یک نوع آن الکترونیکی است که در اغلب موارد در کلینیکها و مراکز مداوای بیماران بیمارستان‌ها استفاده میشود و امکان کنترل دقیق دارو را آماده میکند.
این سیستم از یک پمپ و یک کیسه نگه دارنده دارو تشکیل شده است و در زمان‌های واجب و ضروری میزان گزینش شده‌ای از دارو را به بیمار تزریق میکند.
نوع ثانویه این پمپ‌ها مکانیکی و یکبار مصرف هستند.
وجه مشترک بین این دو پمپ این است که محفظه‌های آنها با دواهای روانگردان، آرام کننده، مسکن و … یا ترکیبی از این دواها پر میشوند و میزان تزریق دارو در هر دوی آنها قابل تنظیم است.
البته درجات پمپ‌های مکانیکی از قبل گزینش شده هستند و ما فقط قابلیت گزینش و انتخاب یکی از آنها را داریم ولی تنظیمات پمپ‌های الکترونیکی دقیق‌تر است.
بهرحال دکتر متخصص مربوطه با عنایت به میزان درد و شدت بیماری تنظیمات را گزینش و انتخاب میکند و دارو از مسیر پمپ به صورت یکسره به مدت زمان واجب و ضروری به عنوان مثال بیست وچهار ساعت یا بیشتر به درون رگ فرد بیمار تزریق میشود.
پمپ چه وقتی به جسم وصل میشود؟
بمنظور استفاده از پمپ درد پس از اعمال جراحی بطور معمول دو روش وجود دارد روش اول این است که پس از بیهوش شدن فرد بیمار و پیش از آغاز جراحی، پمپ به جسم وصل میشود که این شیوه در زمینه بیحسی اپیدورال رایج‌تر است و در شیوه دوم هم پمپ در انتها عمل پیش از به هوش آمدن فرد بیمار وصل و تزریق آغاز میشود.
بهرحال در هر دو روش موقعی که فرد بیمار از حالت بیهوشی بیرون می‌رود دردی نخواهد داشت یا دردش خیلی کم خواهد بود.
با فشردن یک دکمه راحت می‌شوید.
یکی از خصوصیت‌های پمپ‌های درد اینست که چنانچه فرد بیمار با وجود تزریقات دقیق سیستم در شرایط خاص و بدلیل خاص مبتلا به درد مازاد شد میتواند با فشردن یک دکمه میزان اضافه‌ای از دارو را به جسم خود وارد میکند البته بکارگیری این دکمه نیز با محدودیت همگام است به عنوان نمونه دکتر متخصص میتواند سیستم را بشکلی تنظیم کند که فرد بیمار فقط هر پانزده دقیقه یکبار یا هر یک ساعت یکبار قادر باشد دوز مازاد به خود تزریق کند.
پمپ درد بطور معمول به ورید فرد بیمار وصل میشود ولی روش دیگری هم برای بکارگیری آن وجود دارد در این شیوه یک کاتتر درد درون فضای اپیدورال قرار میگیرد و به سیستم یا پمپ درد وصل میشود.
بدین گونه داروهای تسکین دهنده درد با تزریق اپیدورال وارد بدن میشوند.
البته این شیوه شرایط و داروهای خاص خود را دارد و دقت متفاوتی را نسبت به شیوه‌های معمولی بیحسی می‌طلبد.
خرج پمپ درد چه میزان است؟
اینکه برای آرام کردن درد از پمپ استفاده شود یا شکل عادی مسکن‌ها، بستگی به گزینش و انتخاب فرد بیمار دارد.
با توجه به اینکه پمپ درد خرج بر است و از حدود ۲۰۰هزار تومان به بالا خرج دارد، خود مریض بایست گزینش و انتخاب کند که از چه نوع مسکنی برایش استفاده شود.
قطعا در بکارگیری پمپ درد، فرد بیمار هیچ دردی را حس نمی‌کند ولی در مسکن‌های عادی بعد از این که تاثیر دارو ازبین برود دوز بعدی تجویز میشود.
گرچه اغلب مادرانیکه برای سزارین رجوع میکنند، آگاهی واجب و ضروری را دارند، ولی دکتر متخصص هم اطلاعات واجب و ضروری را به مادران می‌دهد و گزینش و انتخاب را بعهده خود فرد بیمار می‌گذارد.
آیا بکارگیری پمپ درد عارضه‌های دارد؟
اینکه پمپ درد عوارضی دارد یا نه، بستگی به این دارد که چه دارویی در آن استفاده میشود.
دکتر متخصص میتواند از داروهای بدون پیامد میشود از، امکان دارد در مواردی هم از داروهای مسکن قوی و روانگردان استفاده شود که در هر دوی این موارد عارضه‌های به وجود آمده ربطی به سیستم ندارد و مرتبط به نوع و دوز داروهاست.
چند نوع داروی پمپ درد استفاده میشود که یکی از اونها داروهای ضدالتهاب غیرکورتونی است.
نوع دیگر داروها، مسکن‌های روانگردان است که انواع پمپ برحسب نوع و دوز مخدرها متمایز است.
داروی بعدی هم داروی ضدتهوع است چون دارو مستقیما وارد خون میشود.
در تجویزهای جز پمپ، دارو را درون ماهیچه تزریق میکنند ولی در پمپ، مسکن مستقیما وارد خون میشود؛ بنابراین به منظور جلوگیری از تهوع، از این دواها هم استفاده میشود.
مسکن‌های روانگردان و ضدالتهاب‌های غیرکورتونی، اشکال و انواع گوناگونی دارند که دایره گزینش و انتخاب دکتر متخصص بسیار وسیع است.درباره عمل سزارین از آنجا که مقرر شده است مادر، شیردهی به نوزاد را انجام بدهد، حتما بایست به نوع و دوز دواهایی که تجویز میشود دقت کرد.
یعنی قطعا از داروها و دوزی استفاده شود که در شیر تراوش نشود و روی نوزاد تاثیر نداشته باشد.
بنابراین پمپ هایی که پس از سزارین استفاده میشود از نظر دارو متفاوت از دیگر جراحی هاست.
برای این عمل از مسکن‌های بی ضرر که درون شیر تراوش نشود، با کم‌ترین دوز استفاده میشود، بنابراین این پمپ هیچ عوارضی ندارد و دارو را بشکل کنترل شده وارد بدن فرد بیمار میکند.