موارد استفاده بوتاکس!

آیا بوتاکس فقط به منظور زیبایی استفاده می شود؟

بوتاکس دارویی است که یک سم ساخته می شود. این سم تولید شده از باکتری کلستریدیوم بوتولینیوم است که سم بوتولینوم نامیده می شود. این سم برای درمان بیماری های عضلانی و حذف چین و چروک استفاده می شود که عضلات را به طور موقت فلج می کند.

کلستریدیوم بوتولینوم ارگانیسمی است که بوتاکس از ان تهیه می شود و به صورت غیر فعال در طبیعت یافت می شود، از جمله در جنگل، در رسوبات دریاچه ها، رودخانه و آب های ساحلی.

به علاوه این باکتری در روده پستانداران و ماهی ها و در آبشش و امعا و احشا خرچنگ و صدف وجود دارد. چنین موارد طبیعی از باکتری کلستریدیوم بوتولینوم و قارچ ها نسبتا بی ضرر هستند. این مواد زمانی مشکل ساز می شوند که هاگ ها به سلول های رویشی تبدیل می شوند و جمعیت سلولی در مکانی که تولید سم بوتولینوم شروع شده افزایش می یابد.

نوروتوکسین سیستم عصبی را هدف قرار می دهد و فرایند سیگنال در سلول های عصبی و برقراری ارتباط موثر بین سلول های عصبی را مختل می کند. سمی که برای تولید بوتاکس استفاده می شود 8 نوع است که برخی از انواع آن برای انسان مرگبار هستند.

چگونگی عملکرد بوتاکس

بوتولینوم یکی از سمی ترین مواد شناخته شده برای انسان است. دانشمندان برآورد کرده اند که یک گرم این سم می تواند یک میلیون انسان را بکشد و دو کیلو گرم از این سم قادر است تمام انسان های روی زمین را از بین ببرد. بوتولینوم در غلظت های بالا منجر به بروز بوتولیسم می شود که یک بیماری بسیار خطرناک است. در صورتی که بوتولیسم درمان نشود منجر به نارسایی تنفسی و مرگ می شود. یکی از مهم ترین موارد استفاده از این سم در بوتاکس است که بسیار پرطرفدار می باشد.

بوتولینوم اگر به میزان مناسب و در دفعات درست استفاده شود، یک پروتئین درمانی موفق و باارزش خواهد بود. بوتولینوم در غلظت بسیار پایین به انسان تزریق می شود و از رسیدن سیگنال از سلول های عصبی به عضلات جلوگیری می کند و از منقبض شدن ماهیچه ها جلوگیری کرده و در نتیجه آنها را فلج می کند.

به منظور انقباض عضلات عصب ها یک پیام رسان شیمیایی به نام استیل کولین (یک انتقال دهنده عصبی) آزاد می کنند، این انتقال دهنده در محل اتصال سلول های عضلات با انتهای اعصاب آزاد می شود. استیل کولین به گیرنده های عضلات می چسبد و باعث منقبض شدن یا کوتاه شدن آنها می شود. تزریق سم بوتولینوم از آزاد شدن استیل کولین پیشگیری می کند و در نتیجه از انقباض سلول های عضلات پیشگیری می شود. این سم باعث کاهش انقباضات غیر عادی عضلات شده و از سفت شدن آنها جلوگیری می کند.

استفاده های آرایشی و بهداشتی بوتاکس

سم بوتولینوم به عنوان روشی برای کاهش چین و چروک های ظاهر صورت و از بین بردن خطوط نازک بر روی پوست بزرگسالان استفاده می شود. بوتاکس برای درمان انواع شرایط پزشکی، از جمله لوچی چشم، میگرن، عرق کردن بیش از حد و نشت از مثانه موثر می باشد. در حال حاضر سم بوتولینوم برای درمان 20 نوع بیماری مختلف استفاده می شود و محققان همچنان در حال تحقیق در مورد این سم هستند.

سم بوتولینوم در حال حاضر با اهداف درمانی زیر مورد استفاده قرار می گیرد:

اسپاسم پلک ها
اسپاسم شدید عضلات گردن و شانه
میگرن مزمن
تعریق شدید زیر بغل
انحراف چشم یا استرابیسم (لوچی چشم)
اسپاسم اندام فوقانی پس از سکته مغزی
بی اختیاری ادرار
مثانه بیش فعال
اسپاسم عضلات صورت
رفع خط اخم (خط بین دو ابرو)
خطوط کنار چشم

بوتولینوم در موارد زیر نیز مورد استفاده قرار می گیرد:

آشالازی (مشکل مری که با علائمی مانند اختلال در بلع هوراه است)
شقاق مقعد (اختلال در عملکرد اسفنکتر مقعد)
سیالوره (ترشح بیش از حد بزاق)
رینیت حساسیتی
اختلال در عملکرد ODDI (هیاتوپانکراس)
فلج مغزی
انقباض قوی فک، صورت یا زبان (Oromandibular dystonia)
کلوزاپین حنجره (انقباض قوی تارهای صوتی)

فرایند تزریق سم بوتولینوم

سم بوتولینوم در آب نمک (کلرید سدیم) رقیق می شود و به طور مستقیم به بافت عضلانی و عصبی تجویز می شود. اثر بخشی این سم 24 تا 72 ساعت طول می کشد که این زمان نشان دهنده زمان مورد نیاز برای ایجاد اختلال در روند synaptosomal می باشد. گاهی ممکن است اثربخشی سم خیلی بیشتر طول بکشد، حتی تا 5 روز.

سم بوتولینوم نباید به هیچ عنوان برای خانم های باردار و مادران شیرده استفاده شود یا در افرادی که سابقه حساسیت به داروها یا ترکیبات درمانی را دارند توصیه نمی شود.

مترجم و محقق: میلاد اسد بیگی