ارتباط کبد چرب و محل زندگی
کبد وظایف متعددی دارد. یکی از وظایف آن، تنظیم سوخت و ساز چربی‌ها در بدن است بطوریکه قند و چربی در کبد به همدیگر تبدیل شده یا تبدیل نوع چربی‌ها در کبد انجام میشود ولی درصورتیکه کبد چرب باشد، میزان بیشتر از اندازه چربی در کبد رسوب میکند.
کبد چرب در بیست سال گذشته گسترش بیشتری پیدا کرده و این مشکل در همه جای جهان رشد داشته است. عامل اساسی و مهم گسترش بیماری کبد چرب، چاقی است که در حقیقت به موازات بالارفتن وزن اشخاص و قطر شکم و چربی‌های شکم ی، کبد چرب نیز بیشتر میشود.
کبد چرب اول در زنان چاق کشف شد ولی بعد از آن روشن شد که این اختلال مرد و زن ندارد و در هر دو جنس موارد متعددی شناسایی شد، هم چنین اول در بیماران دیابت ی چاق کبد چرب رایج بود ولی بعد روشن شد که اشخاصی که حتی چاق نیستند هم محتمل است به کبد چرب مبتلا بشوند که البته شمار آنها زیاد نیست، از سویی دیگر کبد چرب مختص اشخاص دیابت ی نیست و آنهایی که دیابت هم ندارند احتمال دارد کبد چرب داشته باشند.
نقش ژنتیک در پیدایش کبد چرب
شمار بسیار محدودی از ژن‌ها شناسایی شده اند که با کبد چرب رابطه دارند البته هنوز نمی‌توان گفت که این اختلال ژنتیکی است چرا که مجموعه عوامل متعدد محیطی، غذایی و ژنتیکی به این اختلال منتج میشود.
سهراب پور درباره عوامل بروز کبد چرب گفت: فشار خون بالا، چربی بالا، قند بالا در پیدایش کبد چرب نقش دارند ولی در بعضی اشخاص احتمال دارد چند مورد از این عوامل همزمان اتفاق افتد که در اینصورت مجموعه این عوامل به تشکیل سندروم متابولیک منتج میشود و این اشخاص زیادتر در معرض سکته‌های قلبی و مغزی در طی زمان قرار میگیرند.
کسیکه کبد چرب دارد احتمال اینکه فشار خون بالا، چربی بالا، قند بالا داشته باشد زیادتر است و احتمال اتفاقات قلبی و سرخرگی، سکته‌های قلبی و مغزی نیز در آتیه برای او بیشتر است.
عوامل گسترش کبد چرب
** از هر ۳ ایرانی یکی به کبد چرب گرفتار است.
روش تشخیص کبد چرب: استاندارد طلایی به منظور تشخیص کبد چرب، انجام بیوبسی (نمونه برداری از بافت‌ها) است که البته کار سختی می‌باشد. برترین شیوه تشخیص، انجام سونوگرافی است و‌بر مبنای تشخیص سونوگرافی ک، سی تا ۳۵ درصد از اشخاص و در حقیقت از هر سه ایرانی ۱ نفر کبد چرب دارد و سایه چربی در سونوگرافی کبد آنها دیده میشود.
حدود سه درصد از سی درصد از اشخاصی که کبد چرب دارند، مضاف بر این که از مسیر سونوگرافی این اختلال تشخیص داده میشود، در بررسی خون نیز آنزیمهای کارکرد کبدی اختلال دارد و میتوان گفت بنوعی هپاتیت اندک دارند و بایست به کبد و گوارش رسیدگی کنند. ۲۷ درصد از سی درصدی که کبد چرب دارند، عملا این موضوع برای آنها مشکلی ایجاد نمیکند ولی بایست وزن، فشار خون ، چربی، قند را کنترل نمایند.
** گسترش کبد چرب در شمال ایران بیشتر است.
برآیند بررسی‌های تازه نشان میدهد که بیماری کبد چرب در شمال ایران از جمله در مازندران ، گلستان و خراسان شمالی شایعتر است و البته براساس آمار، این مناطق مشکل چاقی زیادتری دارند که این موضوع با سبک و شیوه زندگی اشخاص این مناطق، سفره‌های مردم و عادات و شیوه‌های زندگی رابطه مستقیم دارد.
گرچه اختلاف در میزان گسترش جزئی است ولی هر چه از شمال کشور به مناطق جنوبی می‌رویم این پیامد کاهش میابد و استان هرمزگان کمترین میزان گسترش کبد چرب را داراست.
وی درباره نقش دخانیات در پیدایش کبد چرب گفت: استفاده از سیگار در کبد چرب تاثیر مستقیم ندارد ولی در گرفتگی رگ قلب شدیدأ تاثیرگذار است پس به کسیکه کبد چرب دارد اکیدا توصیه میکنیم که دخانیات مصرف نکند.
** فرهنگ پرخوری در ایران باید اصلاح شود.
ما آدم‌ها را به مهمانی دعوت میکنیم و دائم به مهمان می‌گوییم بخور و نخوردن در مهمانی نشانه بی احترامی به صاحبخانه است.
این فرهنگ اشتباه است و بایست عوض شود.
پس وقتی اشخاص خارجی می‌آیند که این فرهنگ اندک خوراک خوردن در آنها نهادینه شده است تعجب نکنید وقتی می‌بینید میزان اندکی خوراک می‌کشد و میزان فرآوانی سالاد می‌خورد، شیرینی هم نمی‌خورد.
آنها همین کارها را کردند که عمرشان از ما ده تا پانزده سال بیشتر است.اکنون افزون‌تر از کبد چرب، از مردن قلبی عروقی می‌ترسیم.
کبد چرب در ایران و سرزمین‌های غربی دیده میشود ولی در سرزمین‌های پیشرفته خیلی کنترل کرده اند.در سرزمین‌های غربی و پیشرفته استفاده از سیگارت را کنترل کرده اند.
مردم ورزش میکنند.
آمریکا در رأس است و پس از آن اروپا است آمریکا در توسعه این فرهنگ از اروپا هم جلوتر است.
چهار کشور در کنترل بیماری‌های غیر واگیر از همه جلوتر هستند، آمریکا، کانادا، انگلیس، استرالیا.
منحنی مرگ متعاقب از قلب و عروقشان رو به سرازیری است.
خیلی جاهای اروپا اینطور که در کشورماست، نیست.
مردم همه ورزش میکنند.
** جلسه‌های متحرک مدیران به منظور جلوگیری از کبد چرب
باید قرارهای مهمانی مان را به صرف میوه و سالاد بگذرانیم نه برای چلوکباب و کله پاچه و فرنی و شیرینی‌های خوشمزه
در برخی از جاهای جهان در ادارات بسیاری از جلسات طولانی نشستنی را اندک کردند و چنانچه قرار است جلسه‌ای بین چهار نفر از مدیران برگزار شود، آن را به صورت ایستاده برگزار میکنند یا جلسه‌های در حال حرکت ایجاد کردند.
یعنی به عنوان مثال می‌گویند از در دانشکده پزشکی در حیاط دانشگاه یک دور بچرخیم و سپس به دانشکده پزشکی برسیم و در گذرگاه با هم صحبت کنیم.
آقای رئیس دانشکده با ۳ معاون خودش ۳ دور حیاط می‌چرخند و بعد می‌آیند و می‌نشینند و جلساتشان را اینطور برگزار میکنند.
از آسانسور و پله برقی کم‌تر بهره ببریم و از پله رفت و آمد کنیم البته با حفظ همه شرایط، ما نمی‌خواهیم خیلی به خودشان فشار بیاورند و می‌بایست در امر اصلاح سبک زندگی و عادتهای غذایی ابتکار عمل پیدا کنیم.
عوامل گسترش کبد چرب
لزوم غربالگری کبد چرب:
دلیلی ندارد، ولو در مورد سرطان هم ما همه سرطان‌ها را بیماریابی نمی‌کنیم.
چون بعضی ازبیماریها هستند که مداوای صددرصد و قطعی برای آن داریم و چنانچه بیماری را پیدا کردیم، زود درمان میشوند ولی بعضی ازبیماریها مانند هست که درمان مخصوصی برای آن نداریم.
بر فرض که بیماری را هم پیدا کردیم، کار زیادی نمی‌توانیم برای او انجام بدهیم.سهراب پور افزود: هپاتیت C در ۲۰-۲۵ سال قبل جزو دسته اول بود که غربالگری و بیماریابی آن انجام شد. دلواپسی این بود که چنانچه کسی هپاتیت C دارد باید بفهمیم تا به دیگران جابه‌جا نشود. ولی در ۵ سال تازه که درمان بسیار مؤثر هپاتیت C داریم، بحث بیماریابی آ ن بسیار بااهمیت شده است.
او در ادامه گفت: در عارضه‌ای مانند کبد چرب چنانچه همه اجتماع را وارسی کنیم و خرج هم کنیم و بفهمیم که به عنوان مثال این ۵ میلیون نفر کبد چرب دارند.
می‌خواهیم چکار کنیم؟ فقط می‌توانیم به آنها بگوییم ورزش کنند و وزن اندک کنند.
به نظر می‌آید بر اساس گاید لاین‌های موجود غربالگری برای کبد چرب کار درستی نیست.غربالگری و شناسایی بیماران کبد چرب ففط اتلاف خرج است. بجای آن پسندیده‌تر است راهکاری پیدا کنیم که مردم را به ورزش ترغیب کنیم و تغذیه‌های ناسالم را اندک کنیم.
او در ادامه گفت: در زمینه اغلب مبتلایان به کبد چرب دلواپسی اساسی خود کبد چرب نیست بلکه عارضه‌های قلبی سرخرگی است که در پی آن می‌آید. برای این اشخاص بااهمیت‌ترین کاریکه می‌توانیم انجام بدهیم اینست که به آنها توصیه کنیم، وزنشان را پایین بیاورند، ورزش کنند، فشار خون ، قند موجود در خون و چربی خون را کنترل نمایند و بطور کلی سبک حیات را اصلاح کنند و این شاه بیت جلوگیری و کنترل کبد چرب است.
البته مشکلی که وجود دارد این است که کم کردن وزن برای خیلی از این اشخاص کار شختی است. ولو در جوامع غربی که ملاحظات زیادی برای کم کردن وزن دارند فقط پانزده درصد آدم هایی که رژیم میگیرند موفق میشوند وزن ایده آلشان برسند. ۸۵ درصد مردم جهان در کم کردن وزن ایدئال موفق نخواهند بود.
درنتیجه به اشخاص گرفتار کبد چرب فقط می‌گوییم حدود ۷-۸ کیلو اندک کن تا وضعیت کبد مناسب‌تر شود.کار مهم است که توصیه میکنیم روی کودکان و نسل بعد کار شود تا کودکان را به ورزش عادت بدهیم و کالباس و سوسیس را که میزان اندکی از آن میزان فرآوانی کالری دارد و پرخطر است، نخورند.
توصیه‌های اساسی غیر دارویی است.
دسته کوچکی هستند که جزو سه درصد از کل مبتلایان به کبد چرب باشند که به آنها دارو می‌دهیم.
این اشخاص بیشتر ده سال از کبد چرب آنها می‌گذرد، آنزیم هایشان بالاست وقتی سونوگرافی میکنیم چربی شان بسیار زیاد است.
**عوارض داروهای کبد چرب
عارضه‌های داروهای درمان کبد چرب : نود درصد این داروها پیامد دارند یعنی برای کبد چرب دارو می‌دهیم ولی بعضی از بررسی‌ها نشان داده است که این داروها سرطان پروستات را زیاد کرده است.
بنابراین اصلاً درست نیست سریع دارو بدهیم.
البته پشت تجویز این داروها مسائل دیگری هم هست که ما می‌دانیم.طبیبان با سواد این نکته‌ها می‌دانند و ما به طبیبان و دانشجویان آموزش می‌دهیم که کم‌تر از این دواها تجویز کنند.
این تلقی اشتباه است که هر کس کبد چرب دارد، بایست به او دارو دهیم تا زود خوب شوند.تا امروز که سال ۲۰۱۷ است ما در جهان یک دارو که قادر باشد کلاً کبد چرب را از میان ببرد.، هرگز در جهان نداریم.
حدود دو سال پیش درباره یک دارو برای کبد چرب صحبت می‌شد ولی بعدا معلوم شد که این دارو احتمال خونریزی درون مغزی را افزایش میدهد.
عوامل گسترش کبد چرب
** خطرات ویتامین E
حتی ویتامین E نیز که فراد خیلی علاقه دارند که از آن بهره ببرند و تا چندی پیش ولو در سوپرمارکت‌ها ویتامین E می‌فروختند، در چند سال تازه از بازار جهان جمع شد.
برای اینکه ۲-۳ سال قبل معلوم شد مرگ و میر اشخاص سالمی که ویتامین E می‌خورند نسبت به آدم هایی که از آن استفاده انجام نمی‌دهند افزایش پیدا کرده است.
** کبد چرب دارو ندارد.
چرا هنوز برخی طبیبان ویتامین E تجویز میکنند؟ این درد ماست که همواره از جهان بیست سال عقب هستیم. این کار پرخطر است.
در موارد خیلی محدود و شرایط خیلی خاص احتمال دارد تجویز شود ولی می‌ترسیم به طبیبان نسل جوانمان بگوییم که ویتامین E هم هست زیرا ممکن است کار خراب شود.
بنابراین دارویی که به بیمار کبد چرب بدهیم تا بیماری اش را خوب کند و بدون خطر باشد امروز در جهان نداریم.
چرا برخی از این دواها از رسانه‌ها و شبکه‌های ماهواره‌ای تبلیغ میشوند؟ اوضاع خراب‌تر از این حرف هاست.
ما روزانه در رادیو و تلویزیون ملی و غیر ملی حرف‌های بی اعتبار علمی زیاد می‌شنویم و در روزنامه‌ها هم می‌بینیم.
من اصولاً با رسانه‌ها مصاحبه نمی‌کنم ولی زمانی فهمیدم بحث در زمینه کبد چرب است با آغوش باز قبول کردم و گفتم که بیاییم به مردم بگوییم که این اختلال دارو ندارد تا مردم بفهمند وزن زیاد و خوردن شیرینی و زولبیا بامیه و کله پاچه چه میزان پرخطر است.
رسانه‌های فرامنطقه‌ای را رها کنید و به تبلیغات عجیب و غریب طب قدیمی در درون کشور خودمان دقت کنید، کسی باید پیدا شود و جلوی مدعیانی که می‌گویند با طب قدیمی کبد چرب را درمان میکنند بگیرد.
چنانچه به عطاری بروید می‌بینید به در و دیوار و شیشه هایش دست کم ۸ تا داروی کبد چرب می‌بینید در حالیکه برای کبد چرب داروی قدیمی مؤثر نداریم.
داروی شیمیایی هم نداریم.
**همه تبلیغات داروهای قدیمی و شیمیایی کبد چرب دروغ است.
همه این تبلیغات دروغ است، هیچیک از اینها پایدار نشده است.
هرکسی که ادعایی میکند باید پایدار کند.
شاید روزی مطالعه علمی انجام پذیرد و معلوم شود، یک داروی موثرهم هست ولی تا مادامی که مطالعه علمی نشده است، این تبلیغات دروغ است.