هنگام بیهوشی شناسایی بیماری کجا میرود؟
بیهوشی و داروهای بیهوشی جهان از سوالات را در ذهن اشخاصی که قصد دارند زیر تیغ جراحی بروند ایجاد میکند و شاید یکی از شایعترین پرسش این باشد که هنگام بیهوشی مغز در چه حالتی است؟ دواهایی که برای بیهوشی همگانی مصرف میشوند عموماً بر فعالیت مغز موثرند هرچند اثرات دیگری مثل شل شدن عضلات نیز دارند.
دیگر اندامها مانند کبد و کلیه غالبا به فعالیت متداول خود ادامه میدهند ولی به علت فلج عضلات تنفسی بیشتر بیماران از تنفس مکانیکی سود میبرند.
بسیاری از اشخاص در طی زندگی خود به دلایلی زیر تیغ جراحی رفته اند، چنانچه شما تابحال عمل جراحی انجام داده باشید، این جمله متخصص بیهوشی که از ده برعکس بشمارید برای شما آشنا است، چند ساعت بعد شما از «کما برگشت پذیری» بیدارمی شوید ولی نمیدانید در طی این زمان چه اتفاقی برای مغزتان افتاده است که هیچ حسی ندارید، هیج دردی احساس نمیکنید یا چیزی به دلیل نمیآورید؟
با بیهوشی و عارضههای داروی بیهوشی بیشتر آشنا شوید.
بیهوشی کامیابی آمیز
در آمریکا، سالانه ۴۰ میلیون جراحی به همراه بیهوشی انجام میشود، بی دردی، شلی عضلات و فقدان هوشیاری نشانههای یک بیهوشی موفق است، دوز بیشتر از اندازه این دارو سبب میشود بیماردر طول جراحی ناگهان از خواب بیدار شود یا زمانی بعد از به هوش آمدن کسی را نشناسد.
تجاوز بیشتر از اندازه دارو
در یک عمل جراحی میزان سفارش شده داروی بیهوشی کامل دست کم غلظت آلوئولی یا یک مک (MAC) است (غلظتی از ماده هوشبر استنشاقی که برای پنجاه درصد بیماران در برابر یک تحریک دردآور، بی حرکتی ایجاد کند)
بررسیها نشان میدهد در غلظتهای اندکتر از این میزان فرد بیمار بیهوش میشود ولی در اثر تحریکها و دردها، بدن او عکس العمل نشان میدهد.
میزان داروی مصرفی به دو عامل وضعیت بدنی فرد بیمار، نوع ماده بیهوشی و داروهای مسکن مورد کاربرد در طول جراحی وابسته است.
متخصصان بیهوشی ترکیبی از دواهایی مانند گاز زنون، سوفلوران، پروفول، میدازولام برای بیهوش کردن فرد بیمار استفاده میکنند.
هم چنین آنها بایستی بطور یکسره نشانههای حیاتی بیماران نظارت کنند.
رازهای سر به مهر بیهوشی و داروی بیهوشی
دارویی که امیدها را بارور میکند.
پروپوفول یک داروی بیهوشی یا به بیانی دیگر یک داروی خواب آور است زیرا فقط فرد بیمار را بیهوش کرده و سبب فراموشی او نمیشود.
پژوهشگران بر این عقیده اند پروپوفول با اتصال به گیرندههای گابا (GABA) مغز در کنترل خواب و هوشیاری بدن نقش بسزایی ایفا مینماید.
در سال ۲۰۱۱ مطالعهای در گاهنامه اروپایی بیهوشی انتشار یافت که نشون میدهد در اثر استفاده ازاین دارو بجای آن که هوشیاری فرد به یکباره از میان رود سطح هوشیاری به آهستگی کاهش میابد، سطح هوشیاری در چند منطقه مغز کنترل میشود در طی این زمان، مغز میانی نخستین هر یکصد مغز است که تحت تاثیر دارو قرار میگیرد در این قسمت شمار فراوانی گیرندههای کنترل خواب و هوشیاری وجود دارند.
سوفلوران دارویی که فراموشی به بار میآورد.
سوفلوران بیشتر برای القاء یا حفظ بیهوشی در بیماران تحت عمل جراحی استفاده میشود و دوزهای کمتر از یک مک از این ماده بیهوش کننده استنشاقی، نواحی در ارتباط با حافظه در مغز را تحت اثر قرار میدهد، این قسمت شامل قشر بینایی و محل گردآوری اطلاعات در مغز است.
طبق برآیند مطالعهای انتشار یافته در گاهنامه بیهوشی و بی دردی در سال ۲۰۰۷ روشن کرد که تنها ۰ ۲۵ مک سووفلوران سبب افزایش میزان گردش خون مغز (CBF) در «لوب اکسیپیتال مغز» وکاهش کارکرد آن میشود.
هم چنین در مطالعهی دیگری نشان داده شد که با دوز ۰ پنج مک سولفوران، کارکرد قسمت حسی و حافظهای مغز کمتر شده است و افزایش خون اکسیژن دار در مغز سبب کاهش حافظه و فراموشی میشود.
ضمنا چنانچه این نوع خون، بیشتر از اندازه وارد مغز شود به ساختارهای عصبی مغز صدمه میرساند.
پژوهشگران در مورد تاثیر داروهای بیهوشی دریافتند در شرایط معمولی بدن، سیگنالهای ارسالی مغز از سیناپس نخست به سیناپس دوم و به همین ترتیب به قسمتی که بدن باید عکس العمل نشان دهد، زنجیروار انتقال مییابد ولی وقتیکه داروی بیهوشی در بدن وجود داشته باشد سیناپسها فقدان بازتاب به درد را جابهجا میکنند.
معجزه ترکیب دو دارو بیهوشی
به همراه پروپوفول، متخصصان بیشتر داروی بیهوشی با اثر تسکین دهنده درد نیز تزریق میکنند به این منظوراغلب ازداروی کتامین استفاده میشود، دوزهای پایین این دارو مغز را بسیار فعال و دوزهای بالاتر اثر معکوس دارد.
کتامین هوشیاری کامل فرد بیمار را ازبین نمیبرد بلکه حواس پنجگانه و قدرت ذهن را تا بیست وچهار ساعت ازکار میاندازد.
تئودور هندرسون، بنیانگذار بنیاد لیزر مغزواعصاب در دنور کلرادو بیان نمود: کتامین سبب فراموشی نمیشود بلکه با متوقف کردن کارکرد «گیرندههای NMDA» انتقال پیامهای عصبی در مغز را تحت اثر قرار میدهد.
گفتنی است، بکارگیری ترکیب دو دارو کتامین و پروفول سبب آرامش و آرام کردن درد های فرد بیمار میشوند.
آلزایمر ارمغان داروهای بیهوشی
افرادی که تحت عمل جراحی قرار میگیرند بیشتر برای ازبین بردن آثار جراحی از فرآوردههای زیبایی استفاده میکنند ولی با افزایش سن مدت زمان بهبودی طولانیتر میشود این مسئله در زمینه اثرات داروهای بیهوشی نیز صادق است و در بیماران مسن حتی احتمال دارد زمان بازگشت به شرایط معمولی بیشتر از ۶ ماه باشد.
پژوهشگران اعتقاد دارند داروهای بیهوشی سبب کاهش حجم مغز و قدرت ذهنی بیماران مسن میشود هم چنین ریسک مبتلا شدن به افت عملکرد مغز در آنها را ۳۵ میزان افزایش میدهد، افزون بر این موارد بیهوشی سبب ملتهب شدن در ساختارهای عصبی، اختلال شناختی (POCD) و یا پیش زمینه مبتلا شدن به بیماری آلزهایمر مانند ایجاد پلاک بتا آمیلوئید در مغز میشود.
بیهوشی اطفال را کند ذهن میکند.
بیهوشی به علت ایجاد مشکلات عصبی و تغییر در ساختار مغز برای اطفال خطر زیادتری دارد. در اطفال زیر چهار سال که تحت عمل جراحی به همراه بیهوشی کامل قرار گرفته بودند مشکلات گفتاری و ضریب هوشی پایینتر، کاهش تراکم ماده خاکستری در نواحی پشت مغز اونها بیشتر دیده شده است.
پژوهشگران متوجه شدند که ماده خاکستری مغز بیشتر در نواحی «لوب اکسیپیتال» و مخچه کاهش میابد، این قسمتهای از مغز نقش هماهنگی و تنظیم عضلات جسم را به عهده دارند.
سووفلوران، ایزوفلوران و هالوتان از متداولترین داروهای مورد کاربرد برای بیهوشی کودکان هستند.
رازهای که سر به مهر مانده اند.
پژوهشگران همچنان بوسیله استفادا ازتصویربرداری fMRI درمورد اثرات بیهوشی بر مغز مطالعه میکنند، آنها برای مطالعه خود از مغز گروهی مریض در حال خواب و بیهوشی تصویربرداری کردند، در برآیند این بررسیها مشخص کرده شد که مغز در حالت بیهوشی دستخوش تغییرات میشود ولی تاکنون برخی مسائل در زمینه کارکرد مغز حل نشده باقیمانده است.