فشار خون نرمال بر اساس سن

۱ کم کردن وزن : مبتلایان به فشار خون باید دارای BMI یا نمای ساختار و توده بدنی زیر ۲۵ باشند.

برای بدست آوردن نمای ساختار و توده بدنی کفایت میکند. وزن خود (به کیلوگرم) را بر قامت (به متر) به نمای دو تقسیم کنید.

به عنوان نمونه چنانچه وزن ۷۰ کیلوگرم و قامت ۱۷۰ سانتی متر باشد باید ۷۰ را در صورت تقسیم و ۷/۱ به نمای دو را در مخرج کسر بگذارید.

میزان نمای ساختار و توده بدنی در حالت عادی باید بین بیست تا ۲۵ باشد.

دو

اصلاح تغذیه: زیاده روی در استفاده از نمک یکی از عوامل اساسی و مهم فشار خون است.

در حالت کلی، توصیه میشود میزان نمک مصرفی هر روزه اعم از نمک موجود در خوراکی‌های مصرفی، چیپس، پفک و … اندک‌تر از شش گرم باشد.

در برابر، افزایش مصرف سبزی و میوه تازه به علت برخورداری از پتاسیم می‌تواند به تنظیم و کنترل فشار خون یاری رساند. تحقیقات نیز نشان داده اند مصرف موز و مکمل‌های حاوی پتاسیم خطر عارضه‌های فشار خون مانند سکته‌های مغزی را تقلیل میدهد.

یکی دیگر از راهکارهای غذایی در تنظیم و کنترل فشار خون، کاستن از مصرف چربی و خوراکی‌های پرچرب است.

الکل نیز فشار خون را بالا میبرد و باید کنار گذاشته شود.

۳ ورزش روزانه: گرفتاران به فشار خون باید هر روزه دست کم سی دقیقه فعالیت ورزشی مانند پیاده روی سریع داشته باشند.

البته پسندیده‌تر است ورزش در کنترل و مشاوره دکتر متخصص انجام پذیرد، مخصوصا چنانچه فرد گرفتار تنگی و گرفتگی عروق باشد.

این اشخاص به هیچ وجه نباید از ورزش منع شوند ولی در حالت بروز درد یا حس سنگینی در قفسه سینه باید ورزش را قطع و برای آگاهی از محدودیت‌های واجب و ضروری با پزشک معالج خود مشاوره کنند.

چهار:درمان‌های دارویی: درصورتیکه فشار خون با اصلاح تغذیه، سبک زندگی درست و کم کردن وزن به حد طبیعی نرسد باید درمان‌های دارویی را شروع کرد.

فشار خون غالبا به علت تنگی عروق یا افزایش فعالیت و پمپاژ قلب ایجاد میشود.

داروهای فشار خون نیز با گشاد کردن عروق یا کاهش قدرت پمپاژ قلب بر میزان فشار اثر می‌گذارند.

هر دسته از این دواها مکانیسم‌های به خصوصی دارند که در ادامه مطلب به رایج‌ترین آن‌ها اشاره میشود.

دیورتیک‌ها: دسته دارویی اول در معالجه بالا بودن فشار خون ، دیورتیک‌ها یا داروهای مدر هستند.

این داروها با افزایش میزان ادرار از حجم خون درون رگ‌ها می‌کاهند تا فشار واردشده بر آن‌ها را پایین بیاورند.

از معروف‌ترین این داروها میتوان به هیدروکلروتیازید، تریامترن اچ، لازیکس یا فورزماید و اسپیرونولاکتون اشاره کرد.

داروهای مدر پسندیده‌تر است صبح‌ها مصرف شوند تا با افزایش ادرار در خوابیدن شبانه خلل ایجاد نکنند.

بتابلوکرها: داروهای بلوک کننده گیرنده‌های بتا از جمله متورال و پروپرانولول غالبا در بازار به عنوان داروهای قلبی شناخته میشوند ولی با این وجود فشار خون را هم پایین می‌آورند.

این داروها بطور معمول دو بار طی روز مصرف می‌شوند.

گشادکننده‌های مستقیم عروق: این داروها بطور معمول برای فشارخون‌های مقاوم تجویز می‌شوند.

هیدرالازین و ماینوکسیدیل از نمونه‌های این دسته دارویی هستند.

پنج

از بین بردن عامل زمینه‌ای: فشار خون در بیشتر از هشتاد درصد از موردهای دلیل خاصی ندارد و به علل و دلایل ارثی و ژنتیکی رابطه داده میشود.

این نوع فشار خون، نخستین یا ایدیوپاتیک نام دارد، ولی درصد محدودی از موردهای فشار خون به علت‌های ثانویه مانند استفاده از دارو ‌های خاص از جمله کورتون‌ها، تنگی عروق کلیه، بیماری‌های تومورال، تومورهای هیپوفیز، بیماری کوشینگ و … رخ می‌دهند.

به منظور کنترل این نوع فشار خون می‌بایست در قدم اول به تغییر یا کاهش دوز داروی عامل یا از بین بردن بیماری زمینه‌ای پرداخت.

هر دسته از داروهای فشار خون برای دسته خاصی از بیماران مناسب هستند. به عنوان نمونه بیماران دیابت ی پسندیده‌تر است برای کاستن از فشار خون از داروهای لوزارتان ، والزارتان و کاپتوپریل بهره ببرند. داروهای پرازوسین یا ترازوسین هم برای انسان‌های با مشکلات پروستات و اختلالات ادراری مناسب‌تر هستند.

داروهای بلوک کننده گیرنده‌های کلسیمی مانند آملودیپین هم برای مبتلایان به آسم در ارجحیت هستند..

چنانچه هم فرد پیشینه سکته قلبی یا تنگی رگ داشته باشد، پسندیده‌تر است از داروهای بلوک کننده بتا مانند متورال میشود از

درواقع، این وظیفه دکتر درمانگر است که با در نظر داشتن شرایط فرد، بیماری‌های زمینه‌ای و عارضه‌های دارویی به تجویز نسخه مناسب برای هر فرد بیمار بپردازد.

داروهای فشار خون برای اثرگذاری نزدیک به چهار هفته زمان واجب و ضروری دارند. کاستن غیرمنتظره فشار خون میتواند با نشانه هایی مانند سرگیجه همراه باشد زیرا بدن به بالا بودن فشار خون عادت میکند و نمیتواند به سرعت خود را با فشار خون پایین تطبیق دهد.

بنابراین فشار خون باید به آهستگی در کنترل قرار گیرد.

البته چنانچه مریض بواسطه بالا بودن فشار خون گرفتار پیامد حادی مانند سکته قلبی یا ناتوانی و نارسایی قلبی یا خونریزی انتهای چشم شده باشد بایست به سرعت تحت درمان‌های کاهنده فشار قرار گیرد.

گرچه در این اشخاص نیز فشار خون نباید ناگهان به اندازه اندک‌تر از ۱۶۰ روی ۱۰۰ برسد.

هر یک از گروه‌های دارویی، پیامدهای جانبی خاص خود را دارند.

البته تمامی این عارضه‌ها دارای درصد هستند؛ یعنی امکان دارد در برخی اشخاص هرگز ایجاد نشوند.

شوربختانه در کاتالوگ‌های دارویی، میزان درصد پیامدهای جانبی ذکر نمی‌شود و تنها از آن‌ها نام برده میشود.

درنتیجه از قبل خواندن عارضه‌های در بروشور دارو میتواند باعث دلواپسی بی جا و اجتناب فرد بیمار از استفاده از دارو شود.

به عنوان نمونه یکی از پیامدهای جانبی داروی کاپتوپریل، آنژیوادم است.

در این شرایط فرد گرفتار تورم صورت و لب و سختی نفس شدید میشود، ولی احتمال وقوع این پیامد تنها ۱ درصد است.

جای تاسف است که فرد بیمار احتمال دارد بدون آگاهی از این احتمال پایین، خود را از برتری‌های استفاده از دارو منع کند.

پس سفارش میشود به منظور رفع دلواپسی در زمینه پیامدهای جانبی قطعا با دکتر مشاوره داشته باشید و سرخود استفاده از دارو را قطع نکنید.

در صورت وقوع پیامدهای جانبی هم میتوانید با رجوع به دکتر متخصص نوع دارو یا دوز آن را دگرگون کنید.

شایان توجه است تمامی داروهای فشار خون توانایی دارند تا حدی با مشکلات عملکرد جنسی در مردان همراه باشند.

البته این پیامد نیز با تغییر دارو یا دوز آن برطرف خواهد شد.

در صورت وقوع بارداری با وجود فشار خون، فرد می‌بایست در سریع‌ترین زمان نسبت به تغییر داروهای مصرفی خود (تحت نظر پزشک) اقدام کند.

بیشتر داروهای فشار خون برای زنان حامله منع مصرف دارند.

از داروهای مجاز طی این دوره میتوان به متیل دوپا، هیدرالازین و لابتالول اشاره کرد.

قطع خودخواسته یا ناخواسته دارو در مبتلایان به فشار خون مزمن با خطر عارضه‌های اورژانسی همگام است. در این وضعیت، فشار خون بطور غیرمنتظره به مقدار قابل دقتی بالا میرود و فرد را گرفتار عوارضی مانند سکته‌های قلبی و مغزی، اختلال عملکرد و نارسایی کلیه، خونریزی پشت شبکیه چشم و … میکند. بنابراین قطع خودسرانه داروهای فشار خون و خیلی از اختلالات و بیماریهای متابولیک دیگر مانند دیابت، اندک کاری تیرویید و چربی خون بهیچوجه توصیه نمیشود.

البته احتمال وقوع فشار خون اورژانسی در موارد ناشناخته فشار نیز وجود دارد.

در این وضعیت فرد از دچار شدن خود به فشار خون آگاهی ندارد و ناگهان با یک پیامد جدی مانند سکته یا اختلال عملکرد و نارسایی کلیه متوجه آن میشود.

این اشخاص نیز بایست برای کاستن از فشار خون بطور موقت تحت مداوا وریدی قرار بگیرند.

قرص‌های زیرزبانی از دسته داروهای حاوی نیترو گلیسیرین هستند که بطور معمول به صورت قرص‌های ژله ای قرمزرنگ به فروش می‌رسند.

اثر این دارو بسیار سریع و کوتاه مدت است؛ یعنی در طی ۱ تا ۳ دقیقه آغاز به اثرگذاری میکند و طی سی دقیقه نیمه عمر آن تمام میشود.

بنابراین تنها در موارد اورژانسی استفاده می‌شود.

به عنوان نمونه چنانچه فرد بواسطه بالا بودن فشار خون مبتلا به درد شدید قلبی شود و با این وجود دارای مشکلات عروق کرونر باشد، میتواند تا اثرگذاری داروهای دیگر از قرص زیرزبانی میشود از.

یکی از پیامدهای جانبی این قرصها، سردرد ‌های بدون خطر است که در اغلب موارد با ادامه استفاده از دارو رفع میشود.

حداکثر دوز مجاز مصرف قرص زیرزبانی تا وصول به اورژانس مرکز درمانی ۳ بار به بازه پنج تا پانزده دقیقه است.

البته چنانچه با بالا رفتن فشار خون فرد گرفتار عوارضی مانند خونریزی یا سکته مغزی شده باشد نبایستی به صورت خودسرانه از این دارو میشود از

هنگامی که خونریزی یا سکته مغزی اتفاق میوفتد، بدن فشار خون را بالا میبرد تا خونرسانی به قسمت صدمه دیده را بالا ببرد.

به عنوان نمونه چنانچه خونریزی مغزی بواسطه فشار اتفاق افتاده باشد نباید طی بیست وچهار ساعت اول فشار خون را به زیر ۱۸۰ روی ۱۳۰ رساند.

در ساعت‌های نخستین سکته مغزی بدون خونریزی نیز فشار خون نبایستی به اندک‌تر از ۲۳۰ روی ۱۳۰ برسد.

چنانچه شما هم دارای بیماری زمینه‌ای هستید، قطعا از قبل درمورد شیوه مصرف قرص زیرزبانی و منع مصرف آن با دکترتان مشاوره نمایید.

فشار خون مقاوم به وضعیتی گفته میشود که در آن فرد بیمار با مصرف ۳ دسته دارویی مختلف (که دست کم یکی از اونها دیورتیک باشد) با حداکثر دوز مجاز موفق به تنظیم و کنترل فشار خون نشود.

این نوع فشار خون خیلی رایج نیست و زیادتر در بیمارانی دیده میشود که دارای دلیل زمینه‌ای غیرقابل اصلاح هستند.

به عنوان نمونه بیماران دیالیزی و آنهایی که گرفتار تنگی عروق کلیه یا کیست‌های کلیوی شدید هستند، بطور معمول در تنظیم و کنترل فشار خون خود گرفتار مشکل می‌شوند.

البته با از بین بردن عامل زمینه‌ای از مسیر پیوند کلیه ، گشاد کردن رگ‌های کلیه با بکارگیری بالن و … می‌توان فشار خون این اشخاص را هم در کنترل درآورد.

فشار خون روپوش سفید، وضعیتی است که در آن شخص در رویایی با دکتر متخصص و اضطراب و نگرانی برآمده از آن گرفتار بالارفتن فشار خون میشود ولی در خانه فشار خون طبیعی دارد.

برای اثبات این موضوع گاهی ضروری است فشار خون برای بیست وچهار ساعت با سیستم هولتر ثبت شود.

هولتر فشار خون دستگاهی است که به فرد وصل میشود و برای یک روز و شب در خانه، محل کار و … روی بدن باقی میماند.

پس از گذشتن بیست وچهار ساعت فرد باید مجددا به مطب دکتر متخصص مراجعه نماید و سیستم را تحویل دهد.

فشار خون روپوش سفید احتیاجی به مداوا دارویی ندارد.

البته تحقیقات اثبات نموده اند این اشخاص نیز در آتیه در مواجه با عارضه‌های فشار خون هستند..

بنابراین بایستی تحت پیگیری منظم قرار بگیرند.

تاثیر گیاهانی مانند چای ترش و موادی که در طب قدیمی برای کاستن از فشار خون تجویز می‌شوند هنوز نیازمند تحقیقات استاندارد و بررسی‌های اختصاصی است.

بنابراین تجویز این محصولات در مطب به جای درمان‌های معمول تا زمان اثبات تاثیرگذاری آن‌ها ممکن نیست.

در برابر، تاثیر برخی از مواد خوراکی مانند چای ، قهوه و نمک بر بالارفتن فشار خون به اثبات رسیده است.

درنتیجه باید مصرف آن‌ها را به کمترین حد رساند.

مقدار گیری فشار خون مستلزم به ملاحظه دستورالعمل‌های خاص است.

به منظور وارسی دقیق میزان فشار خون باید فشار هر دو دست مقدار گیری شود.

فشار دستی که بیش‌تر است، فشار خون اساسی شما محسوب میشود.

نکته بعدی، مصرف نکردن خوردنی‌های حاوی کافئین مانند چای و قهوه، مصرف سیگار و دخانیات و تحرک جسمانی شدید سی دقیقه پیش از مقدار گیری فشار خون است.

فشار خون نباید در وضعیت ایستاده مقدار گیری شود.

به این منظور بایستی در کمترین حالت پنج دقیقه در حالت نشسته قرار بگیرید.

بعد دست خود را بالای میز در سمت و سوی قلب بگذارید و فشار خون را مقدار گیری کنید.

فشارسنج‌های بازویی برآیند دقیق‌تری از دستگاه‌های مچی دارند.

دستگاه‌های جیوه‌ای نیز از دستگاه‌های دیجیتال دقیق‌تر هستند.

بر این اساس بایست برآیند سیستم دیجیتال فشار خون را برای دست کم ۱ بار با سیستم جیوه‌ای موجود در مطب سنجش کرد.