آشنا شدن با خواص و مضرات گیاه اسپند
از منظر طب قدیمی، اسپند که با نام‌های اسفند یا سپند نیز شناخته میشود، ضدعفونی کننده هوای تنفسی است و در کتب طب قدیم، خواص درمانی زیادی به منظور رفع برخی مریضی‌ها و مشکلات به آن نسبت داده شده.
با اینکه همه از قدیمیای فامیل شنیده ایم که اسپند دود کردن فواید بسیار دارد ولی در روزگار کنونی چیزهایی میشنویم مبنی بر مضرات دود کردن اسپند
البته شاید قدیمیان علت علمی برای این کار نداشته اند ولی از انجایی که هرچه از پیشینیان به مارسیده را ارج می‌نهیم این مورد رانیز آویزه گوشمان کرده ایم و هر وقتی که شخصی از خانواده سرما می‌خورد در منزل اسپند دود می‌کنیم و یا چنانچه بخواهیم از زخم چشم در امان بمانیم نیز به گمان خرافاتیمان باز هم اسپند به دست به دور سر می‌چرخیم.
خوبتر است خواص و مضرات این گیاه آشنا شویم و از ان در بهترین وقت و مکان ممکن بهره ببریم.
گرچه در جوامع و اقوام مختلف، برخی اعتقادات و آداب و رسوم هستند که فاقد جنبه علمی هستند و توسط متخصصان تایید نمی‌شوند.
در سرزمین ما نیز دود کردن اسفند که از سال‌های دور جزو رسوم بوده و برای در امان ماندن از چشم زخم انجام می‌گرفته، از همین دسته آداب و سنن است.
در حقیقت این مسئله صرفا یک خرافه است که بایست به صورت علمی و آگاهانه با آن برخورد کرد. جنبه تصفیه کنندگی و میکروب زدایی دود کردن اسفند نیز که گهگاه از آن صحبت میشود، پایه علمی ندارد و توسط متخصصان توصیه نمیشود.
جای تاسف است که این موضوع نه فقط در میان عوام، بلکه گهگاهی در سطوح بالاتر و در رسانه‌ها نیز عنوان میشود و ولو در صدا و سیما هم خیلی از این دست مسایل مطرح میگردد که جنبه ژورنالیستی و غیرعلمی دارند و دست اندرکاران این حوزه‌ها می‌بایست دقت داشته باشند که چنانچه آموزش درست در این مورد انجام نمی‌دهند، لااقل بدآموزی نیز نکنند.
اسفند را بالا ببرید دود غلیظ در موقع سوختن، سبب میشود که نایژه‌های فرد مستعد آلرژی و آسم، به سرعت عکس العمل نشان دهند و را بالا ببرید اسپاسم و انقباض، سبب تشدید نشانه‌های آسم شوند.
باتوجه به این مسأله که دود کردن اسفند در میان ایرانیان بصورت یک رسم متداول درآمده است، من از همکاران دکتر متخصص خواهش می‌کنم که در این حیطه حساس باشند و افزون بر سوالات متداول در زمینه انسان‌های با نشانه‌های آسم (مثل حضور فرد سیگاری در منزل) این مسئله را نیز پرسش کنند که آیا در خانه اسفند نیز دود میشود یا نه
علاوه بر اشخاصی که مبتلا به آلرژی های تنفسی و آسم هستند، افرادی نیز هستند که زمینه ژنتیکی آسم دارند و به عبارتی آتوپیک هستند و دود اسفند میتواند سیستم تنفسی این اشخاص را نیز تحریک کند و باعث بروز نشانه‌های آسم در آن‌ها شود.
دود اسفند در صورت استفاده مکرر حتی در آنهایی که زمینه ژنتیکی آسم ندارند نیز میتواند منجر به حساس شدن شش‌ها و بروز نشانه‌های آسم شود.
اسپند دودکردن
اسپند و ویژگی‌های درمانی آن
به منظور رفع سنگینی گوش و کری گوش و آوای گوش می‌توانید اسفند را در آب ترب و روغن زیتون بجوشانید و ۳قطره در گوش بریزید.
خاصیتهای شفابخش اسپند به شرح زیر است:
۱- طبیعت این گیاه گرم وخشک است.
۲- اسفند جلادهنده سینه و ۶ از رطوبت
مقوی نیروی جنسی.
چاق کننده.
ادار آور.
روان کننده شیر.
مسهل می‌باشد.
به این منظور پس از غذا نصف قاشق چای خوری اسفند را با یک استکان آب قورت دهید برای بالغین تا هفت روز
۳- خوردن اسپند برای صرع
فلج.
جنون.
نسیان و دیگر بیماری‌های سرد دماغی و عصبی بافایده است و برای گرم نمودن بدن از بین بردن استسقا یرقان و سیاتیک بافایده است.
۴- دود کردن دانه آن برای ضد میکروبی کردن محیط بافایده است و از دیرباز این متداول بوده است (که الان البته به عنوان از بین بردن چشم نامطلوب دود می‌کنیم)
۵- چنانچه به سیاتیک مبتلا هستید به مدت ۱۵ شب میزان پنج گرم اسفند را با آب قورت دهید که خیلی بافایده است.
۶- مصرف آن به همراه آب و یا آسیابب شده همرا ه با روغن حیوانی جهت از بین بردن بیحسی و یا نقصان حس و حرکت اعضا و رعشه خیلی سودبخش می‌باشد.
۷- چنانچه ۳۰گرم از آن را آسیاب کنید و با ۱۲۰گرم آب بجوشانید و آن را صاف کنید و با ۹۰گرم عسل و ۶۰گرم روغن کنجد بخورید حالت بهم خوردگی شدیدی بهتون دست می‌ده که سینه را از هرچی ماده لزج هست پاک میکند و برای سختی نفس و سرفه‌های شدید رطوبتی بسیار بی نظیر است.
۸- چنانچه ۱ پنج گرم اسفند را بامداد ناشتا به همراه خاکشیر با اندکی آب بدون این که کوبیده شود بخورید برای تکرارادارو سستی ادار خیلی بافایده است. گرچه در هنگام معالجه نباید ماست و کشک و ترشی جات استفاده کنید.
۹- کودکانی که به دلیل سستی کمر و کاستی مثانه شبها رختخواب خود را خیس میکنند یعنی شب اداری دارند پسندیده‌تر است هر شب مخلوطی از تخم رازیانه و اسفند از هریک یک قاشق چای خوری بخورند و ضمنا صبحها ۱ یا دو عدد زرده تخم مرغ و اندکی عسل خالص پسندیده میل کنند.
۱۰-جهت از بین بردن رنجش سینه و سختی نفس می‌توانید اسفند را به همراه تخم کتان به نسبت برابر پسندیده آسیاب کنید و با عسل میکس نمایید. بعد روزی ۲ بار به میزان دو حبه میل نمایید.
۱۱-برای از بین بردن سنگینی گوش و کری گوش و آوای گوش می‌توانید اسفند را در آب ترب و روغن زیتون بجوشانید و ۳قطره در گوش بریزید.
۱۲-برای از بین بردن وابستگی به مواد افیونی می‌توانید میزانی دانه اسفند را بو داده کنبد بعد آن را پسندیده آسیاب کنید و با عسل میکس نمایید. و و روزی سه حبه میل نمایید.
۱۳-شیاف گرد دانه اسفند با روغن ایرسا دهنه عروق و خون بو اسیر را باز میکند.
۱۴-بخور دانه‌های اسفند به منظور التیام درد دندان خیلی بافایده است.
۱۵-روغن اسفند از دید طبیعت گرم وخشک است و به منظور رفع فلج و لقوه رعشه سستی صرع و پریدن غیرمنتظره قسمتهای بدن چه از مسیر خوردن و چه بکارگیری ضماد آن بافایده است تنقیه با آن هم برای آرام کردن درد کمر و سیاتیک و سردی کلیه و رحم خیلی بافایده است.
تذکر اساسی و مهم
۱- اسفند برای گرم مزاجان زیانبار است سبب درد دل بهم خوردگی و استفراق میشود که به منظور رفع آن می‌توان میوه‌های ترش و سکنجبین میل کرد.
۲- مقدا مصرف اسفند۵-۱۰ گرم بوده و زیاده بر این سمی می‌باشد.
۳- از جویدن دانه‌های اسفند اکیدا خوداری کنید چرا که محتوی مواد سمی است.
۴- مقصود از خوردن دانه‌های اسفند که به منظور درمان بیماری گفته شد همان دانه‌های تیره رنگی است که دود میکنید.
آیا اسپند دود کردن و شکستن تخم مرغ برای چشم زخم و نظر کردن منشأ اسلامی دارد و در روایات به اینکارها توصیه شده؟ یا اینکارها خرافاتی بیش نیستند؟
گیاه اسفند به سبب داشتن خاصیتهای طبی در معالجه بعضی از بیماریها به کار میرود” (۲) در زمینه دود کردن اسفند حدیثی نیافتیم ولی درباره رویاندن اسفند و خواص آن روایاتی وارد شده؛ در حدیث است که پیغمبر اکرم (ص) فرمود: از اسفند درخت یا برگ یا میوهای نمی‌روید، مگر آنکه فرشتهای بر آن گماشته شده است تا آن را به آنکه باید برساند، یا خشک شود، و در ریشه و ساقهاش شفا است، و در دانه آن داروی ۷۲ بیماری (۳) نیز از محمد بن حکم نقل شده است: پیغمبری به خداوند از ترسویی امتش نارضایتی کرد، خداوند به وی وحی فرمود: دستور ده امتت اسفند بخورند که شجاعت را زیاد میکند. (۴)
از امام صادق (ع) درباره اسپند و کندر پرسش شد.
فرمود: هیچ ریشه‌ای از گیاه در زمین نمی‌جنبد و هیچ شاخه‌ای در آسمان بالا نمی‌رود مگر آن که خدافرشته‌ای را ماموریت داده تا آن را به قطعات خرد شده تبدیل کند یا به سرنوشتی که دارد برساند و شیطان (میکروب) از هفتاد خانه‌ای می‌گریزد که در نزدیکی خانه‌ای باشد که در آن اسپند است و شفا از هفتاد مریضی در اسپند است که آسان‌ترین آن خوره است، پس دود کردن اسپند را از یاد نبرید.
ولی کندر منتخب و برگزیده پیامبران سابق است و حضرت مریم (ع) از آن، اندک گرفت و هیچ دودی تندتر از دود کندر به آسمان بالا نمی‌رود.
دود کندر میکروب‌ها را دور کردن و آفات و بلاها را طرد میکند پس دود کردن کندر را از یاد نبرید.